İlaçların bilinçsiz kullanımı ve aynı zamanda bilinçsizce atık haline getirilmesi beraberinde birçok sorunu da getiriyor. Tıbbi atıklar hem çevreyi hem de insan ve hayvan sağlığını olumsuz yönde etkiliyor. Toplumdaki bilinçsiz yaklaşımlar ilaç atıklarının depolanıp imha edilmesinde de bazı sıkıntılar yaratabiliyor. İlaç atık kutusu ile tıbbi atıkların kontrollü bir şekilde depolanmasını, toplanmasını ve imha edilmesini sağlamak kolaylaşıyor.
Gerek sağlık kurumlarının tıbbi atıkları gerekse evsel ilaç atıkları, ilaç atık kutusu ile toplanmadığı sürece insan ve hayvan sağlığını ve tabi çevre temizliğini tehdit etmeye devam ediyor. Bu atıklar çocuklarda kaza sonucu zehirlenmelere neden olabilirken, medikal ve kimyevi maddelerin bilinçsiz bir şekilde kamusal alanlardaki çöp kutularına atılması, yeraltı sularını ve toprağı kirletiyor. Bilindiği gibi Tıbbi Atıklar Yönetmeliği bundan 10 yıl önce revize edilmişti. Bu revizeyle beraber atık ilaçların kontrollü olarak imha edilmesi adına gerekli yasal zemin oluşturuldu. Böylelikle ilaç atıklarının toplanması ve yok edilmesi bilinci yaygınlaştırıldı. Artık kullanım süresi dolan ve atığa dönüşmüş olan ilaçlar, eczanelerde yer alan atık ilaç kutuları ile toplanıyor ve çevreye zarar vermeyecek şekilde imha ediliyor.
İlaç Atıkları Nelerdir?
Tıbbi atıklar patolojik atıklar, kesici-delici katı atıklar ve enfekte atıklar olarak üçe ayrılıyor. Bu üç grupta yer alan her türlü ilaç atığı insan ve çevre sağlığını olumsuz şekilde etkiliyor. İlaç atıklarının en uygun şekilde toplanıp yok edilebilmesi içinse üç farklı tipte çöp torbası bulunuyor. Böylelikle torbaların cinsinden içerisinde bulunan atıkların tipi rahatlıkla tespit edilebiliyor. Peki, bu üç gruptaki tıbbi atıklar neleri kapsıyor?
Enfekte Atıklar
Taşınması ve imhası özel bir uygulama gerektiren tıbbi atıklara enfekte atıklar deniyor. Enfekte atıklar grubunda ise şunlar yer alıyor:
- Mikrobiyolojik laboratuvar atıkları
- Kültür ve stoklar
- İnfeksiyöz vücut sıvıları
- Serolojik atıklar
- Diğer laboratuvar atıkları
- Kan ve kan ürünleri ve bunlarla kontamine olmuş nesneler
- Kullanılmış ameliyat giysileri
- Diyaliz atıkları
- Karantina atıkları
- Bakteri ve virüs içeren hava fitreleri
- Organ parçaları, kanı ve bunlarla temas eden tüm nesneler
Patolojik Atıklar
Patolojik atıkların içerisinde aynı zamanda enfekte atıkların bazıları da yer alıyor. Organ ve vücut parçaları, anatomik atık dokular, tıbbi müdahale sırasında oluşan vücut sıvıları, tıbbi müdahale esnasında ortaya çıkan vücut sıvıları patolojik atıklar grubuna giriyor.
Kesici Delici Atıklar
Batma, delme sıyrık ve yaralanmalara neden olabilecek atıklara kesici delici atıklar deniyor. Kesici delici atıklar ise şunlardan oluşuyor:
- Enjektör iğnesi ve iğne içeren tüm kesiciler
- Bistüri
- Lam-lamel
- Cam pastör pipeti
Tıbbi Atıkların Zararları Nelerdir?
Genel olarak bakıldığında sağlığımızı olumsuz yönde etkilediğini vurguladığımız tıbbi atıkların zararları daha da açılabilir. Tıbbi atıklar kan ve kan örneklerinin bulunduğu sıvı atıkları içerebildiğinden kan yoluyla bulaşan tehlikeli hastalıkların yayılmasına neden olabiliyor. Bu hastalıkların başında Hepatit B ve Hepatit C ile AIDS gibi ölümcül hastalıklar geliyor. Öte yandan dışkı ve doku örnekleri gibi tıbbi atıklar da farklı bulaşıcı hastalıkların görülmesine ve yayılmasına neden olabiliyor. Hastalıkların önlenmesi içinse ilaç atık kutusu ürünlerinin ivedilikle doğru ve daha etkin bir şekilde kullanılması gerekiyor.
