İnşaat sektörünün ana malzemelerinden olan kum ve çakılın birlikteliğine agrega adı verilir. Bu malzemeler inşaat sıvasında, beton imalatında ve yol dolgusu, yol kaplaması gibi işlerde de sıkça kullanılır. Betonun yaklaşık olarak %65’i agregadır.
Çakıllar denizden elde edilir ve bu nedenle inşaat yapımında kullanılmadan önce mutlaka yıkanırlar. Çakıllar tabiatta granit gibi sert yapı taşlarından oluşmuştur, sağlamdır. Çakılı mukavemeti(dayanımı) çimentodan az olmamalıdır.
Kum ve çakılın kimyasal (jeolojik) özellikleri, sertlik, genleşme kat sayısı, dona karşı duyarlılık, basınç mukavemeti, elastikiyeti, çimentoyla reaksiyona girme gibi özellikleri inşaat yapı şartnamesinde belirtildiği oranlarda olmak zorundadır.
Çakıl taşının kırılmış haline ise mıcır adı verilir. Bunlar inşaat sektöründe sıkça kullanılan inorganik yapı elemanlarıdır. Mıcır ise daha çok şu alanlarda kullanılır:
- asfalt ve yol çalışmalarında
- drenaj işlerinde
- çevre düzenleme ve peyzajda
- parke taşı ve bordür üretiminde
- beton üretim aşamalarında kullanılır.
Kum ince bölünmüş mineral parçalardan ve kayaçlardan oluşmuştur. Sert kaya ve taş gibi madenlerin rüzgâr gibi hava şartlarında parçalanıp ufalanmasıyla oluşan kumdaki temel mineral kuvarstır. İnşaatlarda sıkça kullanılan kumun içeriğindeki nem oranına da dikkat edilerek seçilmelidir.
İnşaat malzemesi olarak çok fazla kullanılan kumun ise birçok çeşidi mevcuttur. Literatürde 0.063-0.25 mm arasında ince kum, 0.25-1 mm arasında orta dereceli kum, 1-2 mm arasında ise normal kum şeklinde sınıflandırılmıştır. Kum tanelerinin sertliği, yüzey özellikleri, kil oranı gibi özellikleri kumun çeşidini belirler.
Duvar yapımında öncelikle kaba kum kullanılarak yüzey sıvanır, ardından ince kumla pürüzsüz duvar yüzeyi elde edilir. En son perdahlama işlemiyle de duvar yapımı sona erer.
Zeminde düzenleme yapmak içinse şap kumu tercih edilir. İnşaat yaparken toplam kum ihtiyacı hesaplamalarında bazı bilgilerin bilinmesi hesaplamaları kolaylaştıracaktır.
- 1.000 kg kum ortalama 16 el arabası kum demektir.
- Kum alım-satımında m3 ölçü birimi kullanılır. Bir kamyon ise ortalama 18 m3 kum taşır. Bu kumun yaklaşık ağırlığı ise 27-28 ton yapmaktadır.
İnşaat kum ve çakıl fiyatlarını etkileyen faktörler;
- Arz ve talep miktarları
- Uzun ve kısa vadeli, üretim faktörleri
- İşçilik ve nakliyat ücretleri
- Toptan alım
- KDV oranları
- Bulunduğu il ve ilçe
- Piyasadaki gelişmelere bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. İnşaat yapı sektörünün önemlisi gider kalemlerinden olan inşaat kum ve çakıl güncel fiyatlarını takip ederek en uygun fırsatları yakalamanız ve yapı masraflarınızı en aza indirgemeniz mümkündür.
